Tekne ve Yat Sigortaları Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Bir tekne veya yat sahibi olmak, özgürlüğün ve keyifli deniz yolculuklarının kapısını açar. Ancak denizde her zaman öngörülemeyen riskler vardır: fırtına, çarpma, yangın, makine arızaları, hırsızlık, hatta üçüncü kişilere verilebilecek zararlar. İşte bu nedenle tekne ve yat sigortaları, yalnızca bir formalite değil; güvenli seyir için en önemli güvencelerden biridir.

Tekne/Yat Sigortası Nedir?

Tekne ve yat sigortaları, deniz araçlarının uğrayabileceği maddi zararlar ile üçüncü kişilere karşı doğabilecek hukuki sorumlulukları güvence altına alır. Uluslararası uygulamalarda genellikle üç temel başlık üzerinden değerlendirilir:

• Hull & Machinery (Tekne ve Makine Sigortası): Teknenin gövdesi, motoru ve ekipmanındaki fiziksel hasarları kapsar.

• P&I (Protection & Indemnity): Üçüncü kişilere verilebilecek zararlar, çevre kirliliği, yolcu ve mürettebatın uğrayacağı zararlar.

• Özel Klozlar: Sigortacının teminat kapsamını belirleyen veya sınırlayan hükümler (örneğin sürat botu klozu, yarış klozu, charter klozu).

  
  

Tekne Sigortalarının Kapsamı

Poliçeler, sigortalının ihtiyacına göre farklı teminatları içerebilir:

• Doğal Afetler: Fırtına, kasırga, yıldırım, hortum.

• Kazalar: Karaya oturma, çarpışma, batma.

• Yangın ve Patlama: Teknenin tüm donanımıyla birlikte zarar görmesi.

• Hırsızlık ve Vandalizm: Teknenin veya ekipmanının çalınması.

• Makine Hasarları: Motor arızaları, pervane hasarları, elektronik aksam bozulmaları.

• Sorumluluk (P&I): Üçüncü kişilerin malına veya canına verilebilecek zararlar, çevre kirliliği.

• Kurtarma ve Çekme: Denizde arıza durumunda çekici, kurtarma ve yardım masrafları.

  
  

Sık Kullanılan Özel Klozlar

Deniz sigortalarında standart teminatların yanı sıra, sigorta şirketleri tarafından kullanılan özel klozlar da vardır. Bunlar, poliçenin kapsamını daraltabilir veya genişletebilir:

• Sürat Botu Klozu: Belirli hızların üzerindeki tekneler için özel şartlar öngörür.

• Yarış Klozu: Yarışlarda meydana gelen hasarların sigorta kapsamına dahil edilip edilmeyeceğini düzenler.

• Charter Klozu (Kiralama): Teknenin ticari kiralama amacıyla kullanılmasında ek hükümler getirir.

• Sefer Bölgesi Klozu: Teknenin sigorta kapsamında seyredeceği deniz bölgelerini belirler.

• Mürettebat Klozu: Mürettebatın hukuki haklarını ve teminatları düzenler.

  
  

Tekne Sahiplerinin Sık Yaptığı Hatalar

Poliçe düzenlerken yat sahiplerinin sıklıkla düştüğü hatalar şunlardır:

1. Poliçeyi okumadan imzalamak: Kapsam dışında kalan riskler fark edilmiyor.

2. Yanlış hız bilgisi vermek: Sürat botu klozu nedeniyle hasar tazminatı reddedilebilir.

3. Yanlış sefer bölgesi beyanı: Sigorta, yalnızca poliçede belirtilen bölgelerde geçerlidir.

4. Charter faaliyetini bildirmemek: Tekneyi kiraya verdiğinizde sigortacıya bilgi verilmezse teminat kaybı yaşanabilir.

5. Eksik sigorta yaptırmak: Tekne değerinin altında sigorta yapılması, hasarda düşük tazminat ödenmesine yol açar.

   
   

Doğru Poliçe Seçerken Nelere Dikkat Etmeli?

• Teknenizin azami hızı ve kullanım amacı poliçede doğru belirtilmeli.

• Sefer bölgesi (Akdeniz, Ege, Karadeniz veya uluslararası sularda) netleştirilmeli.

• Poliçede makine arızaları gibi teknik risklerin dahil olup olmadığı kontrol edilmeli.

• Üçüncü şahıs sorumluluğu (P&I) mutlaka eklenmeli.

• Ek prim ödenerek teminat genişletme imkanı değerlendirilmelidir.

  
  

Yat Sigortasının Hukuki Boyutu

Türkiye’de yat sigortaları, hem Türk Ticaret Kanunu hem de uluslararası deniz sigortası kuralları çerçevesinde düzenlenir. Özellikle yabancı bayraklı yatlarda, İngiliz hukukuna dayalı Institute Yacht Clauses sıkça uygulanır. Bu nedenle poliçelerin yorumlanmasında uluslararası deniz hukuku ve sigorta hukuku bilgisi kritik rol oynar.

Sonuç

Tekne ve yat sigortaları, denizcilikte güvenliğin olmazsa olmazıdır. Ancak doğru poliçeyi seçmek, yalnızca fiyat karşılaştırması değil; risklerin, klozların ve hukuki sonuçların dikkatle değerlendirilmesini gerektirir.