Gayrimenkul Sigortanız Tam Kapsamlı mı? Eksik Sigortanın Hukuki Sonuçları

Gayrimenkul sahipleri için ev veya iş yeri sigortası, beklenmedik risklere karşı en önemli güvencedir. Yangın, sel, deprem gibi felaketler karşısında maddi kayıpları önlemek amacıyla yapılan bu sigortalar, ne yazık ki bazı durumlarda yetersiz kalabilir. Sigorta sektörünün en yaygın sorunlarından biri olan "eksik sigorta" (underinsurance), hasar anında sigortalıyı ciddi maddi kayıplarla karşı karşıya bırakabilir.

Eksik Sigorta Nedir ve Hukuki Temeli Nedir?

Eksik sigorta, sigorta bedelinin, sigorta konusu malın (örneğin gayrimenkulün) gerçek değerinin altında belirlenmesi durumudur. Türk Ticaret Kanunu’nun 1459. maddesi ve ilgili sigorta genel şartları bu durumu düzenler. Kanuna göre, sigorta bedeli, sigorta değerinden azsa, sigorta bedelinin sigorta değerine oranı neyse, sigortacının ödeyeceği tazminat da aynı oranda azaltılır. Bu, "kısmi tazminat" veya "oranlama" kuralı olarak da bilinir.

Basit bir örnekle açıklayalım:

• Evinizin bugünkü değeri (yeniden inşa maliyeti) 4.000.000 TL olsun.

• Ancak siz, sigorta poliçenizi 2.000.000 TL bedel üzerinden yaptırdınız.

Bu durumda %50 oranında eksik sigorta yapmış olursunuz. Evinizde meydana gelen 500.000 TL'lik bir hasar için sigorta şirketiniz size bu hasarın tamamını değil, yalnızca yarısını, yani 250.000 TL öder. Kalan 250.000 TL'lik zararı ise kendiniz karşılamak zorunda kalırsınız.

Eksik Sigorta Sorununa Karşı Çözüm Yolları

Eksik sigorta sorununu, hasar meydana gelmeden önce alacağınız tedbirlerle önlemeniz mümkündür. Riziko gerçekleştikten sonra bu durumu telafi etmek genellikle mümkün değildir.

• Profesyonel Ekspertiz Değerlemesi: Poliçenizi düzenlerken sigorta bedelini beyanınıza göre değil, bağımsız bir eksperin hazırlayacağı "kıymet takdiri" raporu doğrultusunda belirleyin. Bu, sigorta değerinin doğru tespit edilmesini sağlar.

• Poliçe Güncellemesi: Özellikle artan inşaat maliyetleri ve enflasyon karşısında, poliçenizdeki sigorta bedelini düzenli olarak kontrol edin. Yetersiz kaldığını düşündüğünüz durumlarda, sigorta şirketi ile iletişime geçerek zeyilname düzenletin ve sigorta bedelini artırın.

• Enflasyona Karşı Koruma Klozu: Poliçenize "enflasyona karşı koruma klozu" ekleterek, enflasyon veya piyasa koşullarındaki değişikliklere karşı sigorta bedelinin otomatik olarak güncellenmesini sağlayabilirsiniz.

• Döviz Kuru Endekslemesi: Poliçe bedelini Türk Lirası yerine, döviz kuru karşılığı TL ya da doğrudan döviz cinsinden belirleyerek, kur dalgalanmalarının sigorta değeriniz üzerindeki olumsuz etkisini minimize edebilirsiniz.

Konut Sigortasının Geniş Kapsamı ve Hukuki Koruma

Eksik sigorta riskinin yönetimi, konut sigortasının sunduğu geniş teminatların tam anlamıyla kullanılabilmesi için kritik öneme sahiptir. Konut sigortası, Zorunlu Deprem Sigortası (DASK) gibi zorunlu bir sigorta olmamasına rağmen, sunduğu kapsamlı koruma nedeniyle her gayrimenkul sahibi için vazgeçilmezdir.

Konut sigortası başlıca şu riskleri kapsar:

• Yangın ve Deprem: Yangın ve depremden (DASK limitlerinin üzerinde kalan zararlar) kaynaklanan hasarları tazmin eder.

• Sel ve Su Baskını: Nehir, dere taşması veya tesisat arızalarından kaynaklanan su hasarlarını güvence altına alır.

• Fırtına, Dolu ve Heyelan: Doğal afetler nedeniyle gayrimenkulde meydana gelen zararları karşılar.

• Hırsızlık: Konutunuzdan çalınan malları ve hırsızlık girişimi sonucu oluşan maddi hasarları teminat altına alır.

• Hukuksal Koruma: Konutunuzla ilgili bir hasar nedeniyle size açılan davalarda vekâlet ücreti, dava masrafları ve danışmanlık ücretlerini poliçe limitleriniz dahilinde karşılayabilir.

Sonuç: Hukuki Danışmanlık Neden Vazgeçilmezdir?

Gayrimenkul sigortası poliçeleri, içerdikleri karmaşık terimler ve hukuki hükümler nedeniyle dikkatli incelenmesi gereken belgelerdir. Eksik sigorta gibi riskler, çoğu zaman sigorta yaptırılırken gözden kaçırılan detaylardır ve hasar anında büyük hayal kırıklıklarına neden olabilir.

Sigorta poliçenizin doğru ve eksiksiz olarak hazırlanması, sigorta değerinin gerçek piyasa koşullarına göre belirlenmesi ve olası bir uyuşmazlıkta hak kaybı yaşamamanız için uzman hukuki danışmanlık almak vazgeçilmezdir.